Cao-wetgeving
Sinds 1927 is de wet op de collectieve arbeidsovereenkomst in Nederland van kracht. Deze wet definieert wat een cao is en bepaalt dat arbeidsvoorwaarden die hierin zijn opgenomen bindend zijn. Bijna twee derde van de beroepsbevolking in loondienst valt onder een cao. Afspraken over onder andere loon en werktijden zijn hierin bindend vastgelegd. Lees hier wat je moet weten over cao-wetgeving.
Welke cao’s zijn er?
1. Een Bedrijfstak-cao beslaat een bedrijfsbranche en is dus van toepassing op één bepaalde sector. Een bedrijfstak-cao wordt afgesloten tussen één of meer werkgevers of werkgeversorganisaties en één of meer werknemersorganisaties (vakbonden).
2. De Ondernemings-cao geldt voor alle medewerkers binnen één bedrijf. Een ondernemings-cao wordt afgesloten tussen één werkgever en één of meer werknemersorganisaties.
Wanneer is een cao bindend?
Pas als er een algemeen verbindend verklaring (AVV) op de cao van toepassing is, is de cao bindend. Voor een AVV op een cao moeten partijen een verzoek indienen bij de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Als dit verzoek door de minister gehonoreerd wordt, mag de werkgever er alleen van afwijken als hij dispensatie aanvraagt en krijgt. Op bijna alle bedrijfstak-cao’s is een AVV van toepassing.
Cao en arbeidswetgeving
Afspraken in de cao mogen nooit in strijd zijn met dwingende wettelijke arbeidsvoorwaarden, zoals geregeld in bijvoorbeeld de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag of de Wet arbeidsmarkt in balans (WAB). Vaak zijn afspraken in de cao gunstiger voor werknemers dan wettelijke regelingen. Van sommige wettelijke bepalingen in het private arbeidsrecht is het mogelijk afwijkende afspraken te maken. De enige manier voor werkgevers om af te wijken van wettelijke bepalingen is middels het driekwart dwingend recht in de cao. Het ministerie van binnenlandse zaken stelt hierover: Van driekwart dwingend recht is sprake wanneer een wettelijke bepaling regelt dat het mogelijk is bij cao een afwijkende afspraak te maken, zowel ten voordele als ten nadele van de werknemer. Afwijken van een bepaling van driekwart dwingend recht is dus alléén mogelijk bij een collectieve arbeidsovereenkomst. Afwijken van deze bepalingen mag niet bij een individuele arbeidsovereenkomst. Om zowel bij individuele arbeidsovereenkomsten als in de cao af te wijken van bepalingen, moeten deze bepalingen onder het semi-dwingend recht vallen.
Cao-wetgeving en het arbeidscontract
De afspraken in een cao gaan voor op de afspraken in een individuele arbeidsovereenkomst. Bepalingen in een individuele arbeidsovereenkomst mogen niet ten nadele, maar wel ten voordele van werknemers zijn. Werkgevers mogen dus alleen in individuele contracten afwijken van de cao als dat de werknemer ten goede komt. Zo mogen werkgevers bijvoorbeeld in een individueel arbeidscontract alleen afwijken van de hoeveelheid loon of vakantiedagen, als deze hoger is dan in de cao.
Geen cao
Als er geen cao van toepassing is op een sector of bedrijf, dan zijn hoe dan ook de wettelijke bepalingen in het arbeidsrecht van toepassing op de arbeidsrelatie. In de meeste gevallen worden afspraken in een individueel arbeidscontract vastgelegd. Maar dit is niet verplicht. Als er geen cao van toepassing is, kunnen werkgevers en werknemers zelf cao-voorwaarden opstellen. Dit gebeurt in samenwerking met een vakbond. Vakbond De Unie maakte een video over het zelf tot stand brengen van een cao.
Meer weten over cao-wetgeving
Klik hier voor meer informatie van de overheid over de cao en het arbeidscontract. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid publiceert online een overzicht van geldende cao’s en AVV’s: hier vind je de daar opgenomen aangemelde ondernemings- en bedrijfstak-cao's, avv-besluiten en lopende avv-procedures. Het CBS becijfert en publiceert periodieke informatie over de meest recente ontwikkelingen in cao-lonen. Meer informatie over dwingend, driekwart dwingend en semi-dwingend recht vind je hier. Op de site van Lexlupa kun je meer lezen over de cao, de arbeidsovereenkomst en ontslag.
Lexlupa staat voor een multidisciplinaire inzet van fiscale, juridische en economische expertise. Wij leveren advies en begeleiding aan bedrijven, instellingen en particulieren bij 'life events'; bij belangrijke gebeurtenissen op zakelijk of persoonlijk gebied helpt Lexlupa om goed geïnformeerde keuzes te maken en zaken op de juiste manier te regelen.