De stichting: oprichting en (fiscale) organisatie

Het in stand houden van cultureel erfgoed, geld inzamelen voor medisch onderzoek of een sponsorloop organiseren. Er zijn tal van manieren waarop mensen ideële doelen georganiseerd vormgeven. Ben jij één van die mensen die een ideaal in de praktijk wilt brengen en hier een organisatievorm voor zoekt? Dan kun je daarvoor een stichting oprichten.
Maar wat houdt een stichting eigenlijk in? Hoe richt je een stichting op? Welke rechten en plichten heb je? Met welke fiscale voor- en nadelen heb je te maken? Dit artikel beantwoordt de belangrijkste vragen.

Wat is een stichting?

Een stichting is een wettelijke rechtsvorm die je op kunt richten als je een maatschappelijk, sociaal of ideëel doel hebt. Je kunt dan vanuit de stichting subsidie aanvragen, vermogen investeren, donateurs werven of op een andere manier inkomsten genereren. Je vergaart kortom middelen om je doelen te verwezenlijken.

Hoe richt je een stichting op?

De inschrijving bij de Kamer van Koophandel gaat bij een stichting via de notaris. Je laat een notariële akte opmaken waarin verklaard wordt dat de stichting wordt opgericht. De notaris helpt je bij het juist en volledig vastleggen van de statuten en zal hier gemiddeld een paar honderd euro voor in rekening brengen. De kosten voor inschrijving bij de Kamer van Koophandel bedragen vijftig euro.

Hoe ziet de organisatie eruit?

Anders dan een vereniging heeft een stichting geen leden. De organisatie wordt geleid door een bestuur, welke gebruikelijk tenminste bestaat uit een voorzitter, secretaris en penningmeester. Bestuurders moeten officieel in- (en uit)geschreven worden. Zij kunnen hun onkosten laten vergoeden vanuit de stichting. Anders dan bij bijvoorbeeld een bv of vof, zijn de bestuurders of oprichters niet hoofdelijk aansprakelijk zijn bij eventuele schulden. Wél moeten bestuursleden in het UBO-register worden opgenomen als uiteindelijke belanghebbenden.

Wat zijn je plichten?

Naast het inschrijven en vaststellen van statuten en het aanstellen van een bestuur, zijn er nog een aantal andere vereisten waaraan je als stichting dient te voldoen. Zo ben je verplicht om een sluitende administratie te voeren. Ook moet er bij een bepaalde omzet een jaarrekening worden gedeponeerd. Als er werknemers zijn wordt er over het loon belasting betaald. Daarbij kun je als ondernemer te maken krijgen met omzetbelasting.

Wat zijn je rechten?

Als stichting staan je activiteiten in dienst van een doel dat een maatschappelijke bijdrage levert. Je kunt je daarmee laten aanwijzen als ANBI: een algemeen nut beogende instelling. Als ANBI heb je recht op een aantal aantrekkelijke belastingvoordelen. Op deze manier wordt het werk van stichtingen door de overheid financieel aantrekkelijker gemaakt. Het loont dus om te onderzoeken of jouw stichting aan de voorwaarden voldoet.  

Welke fiscale vrijstellingen heb je als ANBI?

De voornaamste belastingvoordelen van een ANBI zijn dat de organisatie geen erfbelasting of schenkbelasting hoeft af te dragen, en dat er over de schenkingen die de ANBI zelf doet geen belasting betaald dient te worden. Daarbij hebben betrokkenen soms ook recht op voordelen. Zo kan het werk van vrijwilligers voor hen als gift gekenmerkt worden door de Belastingdienst. Dit komt erop neer dat een eventuele vrijwilligersvergoeding niet belast wordt en soms afgetrokken kan worden als gift. Check de voorwaarden om te bepalen of dit van toepassing is op jou(w vrijwilligers). Tot slot hebben ook donateurs voordeel bij het schenken aan een ANBI. Zo kunnen zij hun giften aftrekken van de inkomsten- of vennootschapsbelasting.

Mag je winst maken?

Als stichting kun je een onderneming drijven: je probeert dan door arbeid en kapitaal winst te maken. Je streeft dan sociale of ideologische doelen én commerciële doelen na. Winst maken mag, maar voorwaarde is dat de opbrengst in dienst staat van het doel van de stichting. Winst maken is dus altijd een middel in plaats van een eindresultaat (zoals bij andere ondernemingsvormen).

(Hoe) ben je belastingplichtig?

Vennootschapsbelasting
Als stichting heb je beperkte belastingplicht: je moet in bepaalde situaties wél, en andere situaties géén aangifte vennootschapsbelasting doen. Zo kun je als je geen winst beoogt te behalen, vrijgesteld zijn van de vennootschapsbelasting. Wanneer je als stichting onderneming drijft en structureel commerciële activiteiten uitvoert (en daarmee meer dan €15.000 winst per jaar maakt, of over de afgelopen 4 jaar in totaal minder dan €75.000 winst maakte), dan moet je vennootschapsbelasting afdragen over de winst. Als een stichting aangifte vennootschapsbelasting moet doen, dan kun je hierbij recht hebben op bijzondere aftrekposten. Op de site van de Belastingdienst lees je meer over de voorwaarden, aangifte en mogelijke aftrekposten van de vennootschapsbelasting bij stichtingen.

Btw
Als je je als stichting inschrijft bij de Kamer van Koophandel, wordt bepaald of je ondernemer bent voor de omzetbelasting. Wordt je niet als ondernemer gekenmerkt? Dan ben je vrijgesteld van btw. Maar ook als je ondernemer bent is er een kans dat je vrij wordt gesteld voor de btw. Dit hangt af van je activiteiten en branche van je organisatie. Of je btw moet inhouden of afdragen is dus afhankelijk van jouw specifieke situatie. Lees hier meer over de stichting en btw, en welke prestaties vrijgesteld zijn.

AVP en inkomsten-, schenk- en erfbelasting
Stichtingen verwerven soms inkomsten uit afgezonderd particulier vermogen (AVP): een natuurlijk persoon brengt dan (familie)vermogen in ten bate van een particulier belang. In sommige gevallen moet er over vermogen uit het AVP belasting worden betaald. Als de schenker Nederlands is, dan moet je bijvoorbeeld schenkbelasting over de gift betalen. En indien er een erfenis geschonken wordt van iemand wie (een echtgenote heeft die) een aandeel in de stichting had/heeft, dan moet er erfbelasting voldaan worden. Of de AVP vrijgesteld is van inkomstenbelasting is van verschillende factoren afhankelijk. Je leest daarover hier meer.

Meer weten?

Het oprichten, besturen en fiscaal op orde hebben van een stichting kan dat ingewikkeld zijn. De Belastingdienst en de Kamer van Koophandel voorzien in informatie om voor betrokkenen bij de organisatie. Waar nodig kan het wenselijk zijn aanvullend advies in te winnen. Lexlupa helpt je daar graag bij. Ook schreven we over het (fiscale) hoe en wat van de ANBI-status. Je leest het  hier. Wil je meer weten over de in 2021 op stichtingen toegespitste Wbtr? Dan kun je ook daarover  verder lezen bij Lexlupa.

Lexlupa staat voor een multidisciplinaire inzet van fiscale, juridische en economische expertise. Wij leveren advies en begeleiding aan bedrijven, instellingen en particulieren bij  'life events'; bij belangrijke gebeurtenissen op zakelijk of persoonlijk gebied helpt  Lexlupa  om goed geïnformeerde keuzes te maken en zaken op de juiste manier te regelen.